A. 20 yılı aşkın süre boyunca, Çin hükümeti bir dizi pozitif politika ve tedbir uygulamış ve Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin büyük ölçüde gelişmesini sağlamıştır. Kasım 1992'de anakarada bulunan Tayvan Boğazı'nın İki Yakası Arasındaki İlişkiler Derneği ve Tayvan Boğaz Değişim Vakfı, rutin ilişkileri sırasında gerçekleştirdikleri konuşmalar sonucunda iki organizasyonun sözlü olarak "Tayvan Boğazının her iki yakası tek-Çin ilkesine bağlı kalmalıdır" ifadesini dile getirmesi konusunda ortak bir anlayışa ulaşmıştır, ve bu daha sonra "1992 Uzlaşması" olarak özetlenmiştir. Ekonomik ve sosyal açıdan, Mayıs 2005 sonu itibariyle, anakara 82.77 milyar ABD dolarına ulaşan Tayvan yatırımının sözleşmeli olarak kullanıldığı 65,568 Tayvan fonlu işin kurulmasını onaylamıştır. Tayvan Boğazının iki yakası arasındaki dolaylı ticaret 438.2 milyar dolara ulaşmıştır, bunun 71.5 milyar dolarını anakaradan Tayvan'a yapılan ihracat ve 366.7 milyar dolarını Tayvan'dan anakaraya yapılan ithalat oluşturmuştur. Anakara, Tayvan için en büyük ihracat pazarı ve aynı zamanda Tayvan'ın ticaret fazlasına en fazla katkı sağlayan haline gelmiştir. Ticaret, akraba ziyareti, gezme veya değişim amaçlı anakaraya gelmeye başlayan Tayvan vatandaşlarının sayısı turnike hesabıyla her yıl 3 milyonu geçmiştir. Artık anakarada çalışan ve yaşayan 300,000'in üzerinde Tayvan vatandaşı bulunmaktadır. Boğazın iki yakası arasında posta, telekomünikasyon, hava ve deniz yolu hizmetlerinin değişimi konusunda da büyük ilerleme kaydedilmiştir.
Buna rağmen, 1990lardan bu yana, Tayvan otoriteleri giderek tek-Çin ilkesinden uzaklaşarak, "iki hükümet" "karşılıklı iki siyasi varlık" "Tayvan zaten bağımsız egemenliğe sahip bir devlettir" gibi söylemler yaymıştır. Chen Shui-bian'ın 2000 yılında iktidara geçmesinden bu yana, "Tayvan'ın bağımsızlığı" görüşünü savunan ayrılma taraftarı güçler, ayrılmacı faaliyetlerini kuvvetlendirmişlerdir. Bu kişiler, tek-Çin ilkesini tanımamaktadır, 1992 Uzlaşmasını reddetmektedir ve gerçekten ayrılmaya yönelik bir dizi tedbir benimsemişlerdir, bunun sonucunda, barış içerisinde yeniden birleşme olasılığı ciddi ölçüde zedelenmiş, Çin halkının temel çıkarları ihlal edilmiş ve Tayvan boğazının barış ve istikrarı tehlikeye atılmıştır.
B. Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin gelişmesinin getirdiği yeni fırsat ve zorluklarla karşı karşıya kalan Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, ülkenin barışçıl bir şekilde yeniden birleştirilmesini daha da ileriye götürmek amacıyla 4 Mart 2005'te Boğazın iki yakası arasındaki ilişkiler konusunda dört maddelik bir rehber çıkarmıştır.
İlk olarak, tek-Çin ilkesine bağlılıktan hiçbir zaman uzaklaşmayın. Anakara ve Tayvan henüz yeniden birleşmemiş olsa da, her iki tarafın tek ve aynı Çin'e ait olduğu gerçeği 1949'dan beri değişmemiştir. Bu, Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin statükosudur. Tayvan otoritelerinin "1992 Uzlaşması"nı tanıdıkları sürece, Tayvan Boğazının iki yakası arasındaki diyalog ve görüşmelere beklemeksizin yeniden başlanabilir ve konular ve sorunlar ne olursa olsun, bu diyalog ve görüşmeler sürdürülebilir. İki taraf sadece düşmanlık durumunun resmen sona erdirilmesi, karşılıklı askeri güvenin kurulması, Tayvan bölgesinin uluslararası hareket sahasının statüsüyle uyumlu olması, Tayvan otoritelerinin siyasi statüsü ve Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin barışçıl ve istikrarlı olarak geliştirilmesine yönelik çerçeve hakkında değil, aynı zamanda barış içerisinde yeniden birleşmenin gerçekleştirilmesi sürecinde çözümlenmesi gereken tüm sorunlar hakkında da görüşebilirler.
İkinci olarak, hiçbir zaman barışçıl yollarla yeniden birleşmeyi aramaktan vazgeçmeyin. Tayvan vatandaşlarının da dahil olduğu 1.3 milyar Çin halkının tümü barışı sevmektedir ve barışı korumayı ve barış içinde yaşamayı içtenlikle ümit etmektedir. Çin halkı, daha da büyük bir umut olan, bir aile içerisindeki aynı etten kemikten kardeşlerin kendi sorunlarını barışçıl yollarla çözümlendirebileceği umudunu da paylaşmaktadır. Barışçıl yollarla yeniden birleşme, bir tarafın diğer tarafı "yutması" anlamına gelmemektedir, fakat iki tarafın eşit şartlar altında müzakere yoluyla yeniden birleşme için görüşmesi anlamına gelmektedir. Boğazın iki tarafı yeniden birleştiğinde, Boğazın iki yakası arasındaki uzun süren ayrılığın neden olduğu yabancılaşma ortadan kaldırılabilecek, ve her iki taraftaki vatandaşlar arasındaki hısımlık daha da artacaktır. Boğazın iki yakası arasındaki askeri karşıtlığa bir son verilecektir, bu da her iki taraftaki vatandaşların hep birlikte kendilerini barışçıl yapılandırmaya adayabilmelerini mümkün kılacaktır. Her iki tarafın ekonomileri birbirini daha iyi tamamlayabilecek ve karşılıklı olarak birbirine fayda sağlayabilecektir, bu da, her iki taraftaki vatandaşları ortak kalkınmayı arama amacıyla bir araya getirecektir. Devletin egemenliği ve toprak bütünlüğü gerçek anlamıyla garanti altına alınacaktır. Barışçıl yollarla yeniden birleşme için bir umut ışığı olduğu sürece, biz bunu başarmak için elimizden gelenin en iyisini yapacağız.
Üçüncü olarak, Tayvan halkına ümit bağlama ilkesini hiçbir zaman değiştirmeyin. Tayvan vatandaşları bizim aynı etten kemikten kardeşlerimizdir ve Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı savunan ayrılma taraftarı güçlerin kontrol edilmesinde önemli bir güç teşkil etmektedir. Hangi koşullar altında olursa olsun, Tayvan vatandaşlarına her zaman saygı duyacak, güvenecek ve onlara ümit bağlayacağız, onların yaşadığı zorlukları anlayabilmek için kendimizi onların yerine koyacağız ve onların yasal hak ve çıkarlarını gözetmek ve korumak için yapabileceğimiz her şeyi yapacağız. Tayvan vatandaşları için faydalı olan ve Boğazın iki yakası arasındaki etkileşimlerin arttırılması, Tayvan Boğazı bölgesinde barışın korunması ve anakaranın barışçıl yollarla yeniden birleştirilmesine yardımcı olan her şeyde, elimizden gelen en büyük çabayı sarf edeceğiz ve bunu iyi bir şekilde yapacağız. Bu, bizim geniş Tayvan vatandaşı kitlesine verdiğimiz ciddi bir taahhüttür.
Dördüncü olarak, hiçbir zaman "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı savunan ayrılma taraftarı faaliyetlere karşı çıkmaktan taviz vermeyin. 1.3 milyar Çinli halk, hiçbir şart altında, herhangi birinin Çin'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zayıflatmasına izin vermeyecektir. Ayrılmaya karşı çıkma hakkındaki büyük ilkemiz ile ilgili en ufak tereddüt, bocalama veya tavizde bulunmayacağız. "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı savunan ayrılma taraftarı güçler, ayrılma taraftarı duruşlarını bırakmalı ve tüm "Tayvan'ın bağımsızlığı" faaliyetlerini durdurmalıdır. Tayvan otoritelerinin liderinin, "Anayasal reform" yoluyla "Tayvan'ın bağımsızlığının meşrulaştırılması" arayışlarına girmeme taahhüdünü ve 24 Şubat 2005 tarihinde tekrar teyit ettiği "beş hayır" taahhüdünü ciddiyetle yerine getireceğini, ve tüm dünyaya, bunun boş bir söz veya isteğe göre unutulabilecek bir sahte bağlılık olmadığını kendi somut eylemleri yoluyla göstereceğini umuyoruz. ("beş hayır" taahhüdü, Tayvan otoritelerinin lideri tarafından görev süresi boyunca beş şeyi yapmayacağı yönünde verdiği sözü ifade etmektedir. Bu beş hayır arasında bulunan, "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı ilan etmek, Tayvan bölgesinin resmi adını değiştirmek ve "bağımsızlık ve yeniden birleşme" için yapılacak sözde "referandum"u desteklemek, eylemlerinin tümü, Çin halkının tamamı tarafından kesinlikle kabul edilemeyecek çirkin ayırıcı faaliyetlerdir.)
C. Çin hükümetinin son 20 yıllık politikalarını derlemek amacıyla, Çin Ulusal Halk Meclisi 14 Mart 2005 tarihinde Ayrılmazlık Yasası'nı kabul etmiştir. Yasada, ulusal yeniden birleşmenin barışçıl yollarla gerçekleştirilmesinin, Tayvan Boğazının iki yakasındaki vatandaşların temel çıkarları ile en iyi şekilde uyuştuğu belirtilmektedir. Yasanın birçok kısmında, Tayvan Boğazının iki yakası arasında personel değişimleri ve ekonomik ve kültürel iletişim teşvik edilmekte ve desteklenmekte, Tayvan vatandaşlarının yasal çıkarları korunmakta ve Tayvan Boğazının iki yakası arasında eşit istişare ve müzakerelerin yapılmasını aktif olarak ilerletmektedir, böylece tüm hususların tek-Çin politikası temelinde görüşülebileceğine dair samimiyeti tamamen göstermektedir. "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı savunan ayrılma taraftarı güçler, ülkeyi ikiye ayırmaya çalışarak tüm Çin halkına en büyük tehdidi oluşturduklarından dolayı, Tayvan Boğazında barış ve istikrarı korumak ve Çin halkının temel çıkarlarını bütünü kapsayacak şekilde ileri götürmek amacıyla, Yasada aynı zamanda Tayvan'ın Çin'den ayrılmasına karşı çıkarak ve bunu kontrol ederek, Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğünü korumaya dair ilkeler tanımlanmaktadır. Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğünü korumak için barışçıl olmayan yollar kullanmak, barışçıl şekilde yeniden birleşmeye dair tüm çabalarımızın sonuçsuz kalması halinde, başvuracağımız son çare olacaktır. Bu türde müdahale ve tedbirler, herhangi bir şekilde Tayvan'daki vatandaşlarımıza yönelik olmak yerine, tamamen "Tayvan'ın bağımsızlığı"nı savunan ayrılma taraftarı güçlere yönelik olacaktır.
D. Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Hu Jintao'nun daveti üzerine, ana muhalefet partisi (Milliyetçi Parti) başkanı Lien Chan Nisan 2005'e anakaraya tarihi bir ziyarette bulunmuştur. İki parti lideri arasındaki görüşme, 50 yılı aşkın süredir bir ilki meydana getirmiştir. Lien'in ziyaretini, Mayıs ayında Halkın Önceliği Partisi başkanı James Soong'ın ziyareti ve Temmuz ayında Yeni Parti başkanı Yok Mu-ming'in ziyareti takip etmiştir. Dört partinin tümü, tek-Çin ilkesini ve "1992 Uzlaşması"nı doğrulamış, "Tayvan'ın bağımsızlığı"na karşı olduklarını ve barış ve istikrara yönelik isteklerini açıkça dile getirmiştir ve Boğazın iki yakası arasındaki ilişkilerin barışçıl ve muntazam bir şekilde geliştirilmesi için bir çerçeve oluşturmayı ümit etmektedirler. Boğazın iki yakası arasındaki partilerin etkileşiminin getirdiği çıkışa dayanarak, Çin hükümeti, Tayvan otoritelerinin tek-Çin ilkesini ve "1992 Uzlaşması"nı tanıyacaklarını ve her iki taraftaki vatandaşlara fayda sağlamak amacıyla Boğazın her iki yakası arasında birbirlerine el uzatacaklarını ümit etmektedir.